Ukrayna Krizi'nin Perde Arkas� ve ABD �le AB'nin Rusya �le Gizli Sava��

UKRAYNA KR�Z�'N�N PERDE ARKASI VE ABD �LE AB'N�N RUSYA �LE G�ZL� SAVA�I

Türkiye’nin de içinde bulundu�u co�rafyan�n etraf�nda seyri mu�lak görünmesine ra�men cad� kazan� yüksek �s�da kaynamaya devam ediyor. Bu co�rafyada önümüzdeki günlerde ABD-Rusya-AB ve hatta üstü kapal�da görünse Çin’in emperyalist ve ç�kar çat��ma mücadeleleri kontrolden ç�km�� bir vaziyette devam ediyor…!!!!! Bu hususta ABD ve Rusya aras�nda bir süredir ya�anan gerginlik Ukrayna krizi ve devam�nda K�r�m’daki referandum gibi hususlar asl�nda seyrin devam�ndan ba�ka bir �ey de�il..!!!!!  Bu krizde ABD, AB ile birlikte �u ana kadar Rusya’n�n Ukrayna’n�n içi�lerine müdahalesine ve K�r�m’daki tutumuna kar�� baz� yapt�r�m kararlar� almas�na  yönelik kararl�l�k ortaya koymas�na ra�men, Almanya ve Fransa’n�n tavr� ise ne �i� yand� ne kebap modeli içeren ihtiyatl� bir yakla��m.!!! K�r�m’�n Rusya’ya ba�lanmas� ve karar�n Rusya taraf�ndan onaylanmas� ve hayata geçirilmesi mevcut uluslararas� hukuk sistemindeki ülkelerin toprak bütünlü�ünün ihlali olarak tezahür etmi�tir. Bu konuda Rusya’n�n bat�dan ald��� tepki kendisi ile birlikte içerisindeki ayr�l�kç� hareketlere sebebiyet verece�i göz önünde bulundurulursa Çin gibi ülkeleri de gelecekte zor durumda b�rakabilecektir…!!!  Bu nedenle Rusya’n�n içerisine çekilmeye çal���ld��� tuzakta çok önemle dikkate al�nmal�d�r….!!! Yani önce haks�z yere dövü�e te�vik et, sald�rganla�t�r, suçlu duruma dü�ür ve sonra yarg�la suçlu ilan et.��te Rusya’n�n içerisine çekilmeye çal���ld��� batakl�k..!!!!Rusya’n�n Ukrayna ile aras�nda ç�kan krizdeki as�l hedeflerini; Karadeniz donanmas� ve deniz ticareti için Sivastopol ve Odessa limanlar�n�n stratejik konumu; Ukrayna üzerinden geçen enerji hatlar�n�n güvenli kullan�m�, Ukrayna’da kendine yak�n bir yönetimin olmas�, Ukrayna’n�n AB ve NATO’ya üyeli�inin engellenmesi gibi ba�l�ca hususlar olarak s�ralayabiliriz. 2014 Ukrayna krizinin k�sa sürede bölgeselle�mesinde ve ABD-Rusya aras�nda önemli bir sorun haline gelmesinde birçok faktörün yan�nda Rusya’da Putin’in iktidara geldi�i 2000 y�l�ndan bugüne kadar geçen yay�lmac� politik duru�u kapsayan uygulamalar�n�n çok önemli etkisi vard�r.Tarih boyu Rusya’da var olan bir inan��, Rusya’n�n kendi içindeki sorunlarla me�gul oldu�u dönemlerde kapasite eksikli�inden dolay� yak�n çevresine kar�� savunmaya çekilmi�, stratejik derinliklerde ise oyun d��� kalm��l�k sendromu ve bu sendromu a�mak için mutlaka sald�rgan ,yay�lmac� bir tav�r sergileme sendromu inan���…!!!! Bu dönemlerin ayn� zamanda ABD’nin gücünün zirvesine ve hukuk tan�maz sald�rganl���na; AB ve NATO’nun geni�leme dalgalar�na denk gelmesi de manidard�r..!!!!. Putin, ülke içerisinde kontrol d���ndaki oligarklarla, Kuzey Kafkasya’da isyanlarla u�ra��rken ve ekonomide tutunamaya çal���rken, yak�n çevresinde NATO ve AB süratle geni�leyen politikalar� ile kar��la�m��t�r.2007 y�l�na kadar eski Do�u Blo�u ve SSCB alan�ndan 10 ülke NATO ve AB’ye üye olmu�tur. ABD, ba�ta NATO olmak üzere birçok kanalla Orta Asya ülkelerine de nüfuz ederek çevrelemeye devam etmi�tir. Di�er taraftan yak�n çevredeki renkli ihtilaller Rusya’n�n bu ba�lamdaki sabr�n� sürekli test etmi�tir. 2003’de Gürcistan’da Gül, 2004’de Ukrayna’da Turuncu ve 2005’de K�rg�zistan’da Lale devrimleri sonras� bat� yanl�s� veya Rusya’ya daha mesafeli hükümetler i� ba��na getirilmi�tir…!!!! Akabinde Rusya’n�n manevralar� 2003 ve 2006y�llar�nda önce içeride temizlik yaparak iç siyasette hâkimiyet tesis etmi�, ülke yönetimini merkezile�tirerek, Rus milliyetçili�ini ön plana ç�karm��t�r. Ayn� zamanda ekonomik olarak da merkezile�me politikas� uygulanm�� ve buna direnen oligarklar tamamen etkisizle�tirilmi�tir. Ülke güvenli�i aç�s�ndan Kuzey Kafkasya kontrol alt�na al�nm��, yerel yetkiler azalt�lm�� ve ayr�l�kç� hareketler büyük oranda orant�s�z güç kullan�larak bast�r�lm��t�r. Bütün bunlar� politik hedefi olarak uygulamaya koyan Putin yönetimi içeride gücünü sa�lamla�t�rd�ktan sonra yak�n çevreye yönelmi� ve üç temel güç unsuru olan Rus nüfus, enerji ve askeri kapasitesine güvenerek emperyalist ve i�galci tutumlar sergilemi�tir. Rusya 2006’da önce Ukrayna’y� do�algaz fiyatlar� ile s�k��t�rm��, gaz�n bir süre kesilmesi sadece Ukrayna’y� de�il Avrupa’y� da s�k�nt�ya sokmu�,  Rusya’n�n  bat� önemli bir stratejik oyuncu oldu�unun provas� yap�lm��t�r.. Ukrayna üzerindeki bask�lar�n etki yaratmas�yla Turuncu Devrim’in getirdi�i yönetim ve ittifaklar k�sa sürede da��lm��, Enerji kart� 2009’da bir kez daha kullan�larak ve 2010’da Rusya yanl�s� Yanukoviç’in Ukrayna ba�kanl���na giden yolu aç�lm��t�r. NATO’nun Nisan 2008 ba��ndaki Bükre� zirvesinde Ukrayna ve Gürcistan’�n üyelikleri ile ilgili ad�m at�lmamas�na ra�men, Füze Savunma Kalkan�yla ilgili sistemlerin Çek Cumhuriyeti ve Polonya’da konu�land�r�lmas� karar�, Rusya taraf�ndan kabul edilemez ciddi bir tehdit olarak alg�lanm��t�r. Rusya NATO ve ABD’nin bu ad�m�n�n kar��l���n�, 13 A�ustos 2008’de Gürcistan-Abhazya krizinde kuvvet kullanarak ve kararl�l�kla ortaya koymu�tur. Bu hamle ABD, AB ve özellikle Gürcistan ile Ukrayna’ya; Rusya’n�n bu iki devletin NATO’ya giri�lerinin kendisinin k�rm�z� çizgisi oldu�unu ve bu yönde kararl���n� göstermek için at�lm�� önemli bir uyar� mesaj� oldu�unu vurgulama hedefinden ba�ka bir �ey de�ildir. Kuvvet kullanma ayn� zamanda Rusya’y� d��ar�da b�rakarak bat�ya petrol göndermek isteyen Kazakistan, Türkmenistan ve Azerbaycan’a verilen bir mesaj olarak ta alg�lanm��t�r.  Bu ba�lamda Kazakistan’�n mesaj� alm�� oldu�unu ve planlar�n� yeniden gözden geçirdi�ini söylemek mümkündür.. Ocak 2010’da Ukrayna’da Yanukoviç iktidar� sonras� Rusya ile yak�n i�birli�i dönemi ba�lam��t�r. 2010 Nisan ay�nda K�rg�z ba�kan Bakiyev yönetimi de�i�mi�, Gürcistan’da ise Ekim 2012 parlamento ve 2013 ba�kanl�k seçimleri ile Gül Devrimi sonlanm��, ve yeni yönetim Rusya’ya daha da yakla�m��t�r. Rusya, kendi liderli�indeki Avrasya Gümrük Birli�i’ni, Rusya, Kazakistan ve Beyaz Rusya aras�nda siyasi ve ekonomik i�birli�inin art�r�lmas� için kritik bir vas�ta olarak görmektedir. Gümrük Birli�i’ne Ukrayna, Ermenistan ve K�rg�zistan’�n da kat�lmas� durumu ise Rusya için stratejik önem arz etmektedir. ABD son y�llarda genellikle Avrasya olaylar�ndan uzak kalm�� gibi görünmektedir. Orta Asya Cumhuriyetlerindeki geli�melere sessiz kalm�� görünmesine ra�men, Gürcistan’a askeri müdahaleye kar�� beklenmedik �ekilde temkinli tepki göstermi�tir. Ancak Ukrayna krizinde giderek daha aktif bir politika ortaya koymas�n�n çok önemli ve vazgeçilmez nedenlerinin oldu�unu söylemek mümkündür. Öncelikle ABD, Ukrayna krizinin Avrupa’da mevcut dengeyi bozmas�ndan ve Avrupa’n�n güvenli�ini tehlikeye sokmas�ndan endi�e etmesinin yan�nda, di�er taraftan Rusya ile gerginle�en ikili ili�kilerin maliyet etkisinin önemi de kaç�n�lmaz bir gerçektir. Gürcistan’a askeri müdahale, Edward Snowden olay� ve Suriye’de Esed rejimine verilen destek gibi önemli konularda savunmada kalm�� gibi görünen ABD’nin, Ukrayna krizini derinle�tirerek, Rusya’y� savunmaya zorlamak ve uluslararas� kamuoyu  ve hukuk nezdinde zor durumda b�rakmak için  bulunmaz bir f�rsattan ba�ka bir �ey de�il mi..!!!!! Ukrayna krizi kendi iç dinamiklerinin ötesinde; ABD, AB ve Rusya gibi üç büyük gücün mücadelesinde “Do�u Avrupa’da büyük stratejik oyun” özellikleri ta��makla birlikte ,Tarihsel süreçte benzer mücadeleler on y�llarca devam etmi� ulusal, bölgesel ve küresel ölçekte siyasi, soysal, ekonomik ve askeri sonuçlarla özde�le�erek yeni geli�melerin habercisi olacak gibi görünmekte…!!! Mevcut ko�ullar alt�nda Ukrayna görünür bir gelecekte bir taraftan Rusya ile AB aras�nda bir bölgesel güç mücadelesinde di�er taraftan Rusya ile ABD aras�nda küresel bir rekabetinde piyon gibi görülmeye çal���lmakta..!!! Rusya K�r�m’da ayr�l�kç� hareketi d�� politika vas�tas� olarak kullanarak tehlikeli bir oyuna dönü�türmü� durumda. Rusya bu gibi oyunlara devam ettikçe ve bat� ile mücadelesi sertle�tikçe self determinasyon kozunu Abhazya, Güney Osetya ve Moldova’n�n Trans Dinyester bölgesinde de kullanma e�ilimi göstermektedir. Ancak benzer ad�mlar�nda Kuzey Kafkasya’da ve Rusya’n�n di�er bölgelerinde kendisine kar�� ortaya ç�kmas� mümkün görünmektedir. Bu ba�lamda ABD ve AB uzun süredir Rusya’n�n egemenlik sorunu olarak gördükleri Kuzey Kafkasya Cumhuriyetlerinde ulusal hareketlerin desteklemeleri sürecine nas�l bakacaklar� meselesi sürpriz kar��lanmamal�d�r. Self determinasyon kavram�n�n Avrasya’da d�� politika, bölgesel ve küresel mücadele enstrüman� olarak kullan�lmas�n�n Ortado�u’daki Kürt dinami�ini etkilemesi kaç�n�lmazd�r. Böyle bir ortam özellikle Suriye’de bir süre önce ilan edilen Kürt Özerk Yönetimi lehine önemli bir f�rsat yaratt��� gibi, Türkiye’nin güneydo�usundaki özerklik tasar�mc�lar�na da te�vik unsuru olmaktad�r. K�r�m olgusunun KKTC ba�lam�nda nas�l etkiler yarataca�� ise Do�u Akdeniz ve Avrasya’daki güç dengesi ile Türkiye’de da��lan iç ittifak sonras� yeniden yap�lanmakta olan iç siyasetin yönüyle ba�lant�l� olarak de�erlendirilmesi ihtimal dahilindedir….!!!! Ukrayna krizinin uzun vadeli önemli yans�malar�ndan birisi enerji jeopoliti�indeki de�i�imdir. AB’nin Rusya do�algaz�na ba��ml�l��� ve Rusya’n�n Avrupa’n�n bir bölümündeki enerji da��t�m altyap�s� üzerindeki artan kontrolü bat� aç�s�ndan uzun dönemli bir tehdit olarak alg�lanmaktad�r. Rusya’n�n AB’nin petrol ve do�algaz ithalat�ndaki pay� gerçekte yüzde 25’tir. Ancak baz� do�u Avrupa ülkeleri petrol ve do�algaz olarak tamamen Rusya’ya ba��ml�d�r. 2009’da ya�anan do�algaz krizleri Rusya ve AB ülkelerini alternatif hatlara yöneltmi�tir. 2011’de Gazprom Almanya’ya Balt�k denizi alt�ndan geçen Kuzey Ak�m’dan gaz vermeye ba�lam��, Rusya ilave iki hat yap�lmas�n� teklif etmi� ancak Almanya Rusya’ya ba��ml�l��� daha fazla art�rmamak için bunu reddetmi�tir. Almanya Rus teklifi yerine, Rus topraklar�ndan geçmeyen, Azerbaycan ve Orta Asya’dan gaz� Avrupa’ya ta��yacak Güney Koridoru projelerini desteklemektedir. Azerbaycan �ah Deniz-2 rezervlerini Türkiye-Yunanistan-�talya ba�lant�s�yla Avrupa’ya ta��yacak boru hatt�n� tercih etmektedir. Ancak bu hat 2019’da i�letmeye aç�labilece�i gibi kapasitesi de yetersizdir. Dolay�s�yla ba��ml�l��� azaltmayaca�� dü�ünülmektedir. Güney Koridoru’nda ba�ta Nabucco olmak üzere di�er projelerin hayata geçirilmesinde ise ciddi s�k�nt�lar söz konusudur. Almanya ayr�ca s�v�la�t�r�lm�� do�algaz (LNG) tesislerine büyük yat�r�mlar yapmaktad�r. �u anda Karadeniz’in her iki yakas�nda Gürcistan ve Romanya’da terminaller faaldir. Ba�ta Afrika olmak üzere Rusya d���ndaki üreticilerden do�algaz�n Almanya’ya getirilmesi için Balt�k Denizi’nde yeni LNG terminalleri de önemli bir seçenektir. ABD ile mü�terek kaya gaz� ara�t�rmalar� da devam etmektedir. AB’nin bu hamlelerine kar�� Rusya’n�n ana amac� ise Avrupa’n�n çabalar�n� baltalamak olarak ortaya ç�kmaktad�r. Bu ba�lamda Türkmen gaz�n� Avrupa’ya ta��yacak Trans Hazar boru hatt�n� �imdilik engellemeyi ba�arm��t�r. Ayr�ca �talya ile anla�arak Karadeniz’in alt�ndan geçen Güney Ak�m projesini hayata geçirmi�tir. Bu projeye S�rbistan, Slovenya ve Macaristan da kat�lm��t�r. Güney Ak�m 2015 sonunda hizmete aç�ld���nda Rusya’n�n Ukrayna altyap�s�na ba��ml�l��� azalacak, hatta boru hatlar�n�n uygun fiyatlarla sat�n al�nmas� için koz olarak kullan�labilecektir. AB ise Rus gaz�na ba��ml�l��� art�raca�� için Güney Ak�m’a zorluk ç�kararak engellemeye çal��maktad�r. Di�er taraftan Orta Do�u ve Do�u Akdeniz enerji kaynaklar�n�n Rus topraklar� d���ndan Avrupa’ya ta��nmas� önemli seçenekler olarak ortaya ç�kmaktad�r. Bu seçeneklerin hayata geçirilebilmesi Do�u Akdeniz’de uzun dönemli istikrar sa�lanmas� ba�lam�nda �srail-Türkiye, K�br�s sorunu, Ortado�u Bar�� Süreci, Suriye krizi, Kürt sorunu ve �ran’�n nükleer program� anla�mazl���nda ilerleme sa�lanmas�na ba�l�d�r. Bu sorunlar�n çözümünde Rusya’n�n d��lanarak ba�ar� sa�lanmas�n�n zorluklar� ise sürdürülecek mücadelenin karma��k yap�s�na i�aret etmektedir. Rusya’n�n Ukrayna kriziyle kendi yak�n çevresine s�k��t�r�lmas�n� bu ba�lamda da dü�ünmek gereklidir. Önümüzdeki dönemde Suriye krizi, �ran-bat� yak�nla�mas� ile Do�u Akdeniz’de enerji i�birli�i temelinde �srail-Türkiye yak�nla�mas�nda ve K�br�s sorununda ilerlemeler olmas� olas�l�k dâhilindedir. Avrupa aç�s�ndan alternatif enerji hatlar� in�as�nda ba�ar� sa�land���nda Avrupa’da Rus do�algaz�na talebin, dolay�s�yla fiyatlar�n dü�mesi kaç�n�lmaz görülmektedir. Temel ihracat gelirinin önemli bir k�sm�n� do�algaz olu�turan Rusya’n�n böyle bir geli�menin olumsuz etkilerini derinden hissedece�i aç�kt�r. Buna kar�� Rusya’n�n da enerji pazar�n� çe�itlendirmeye yönelmesi ve Do�u Asya’da Çin, Japonya ve Güney Kore pazarlar�na a��rl�k vermesi ve Çin ile yapt��� dev enerji antla�mas� dikkat çekici di�er bir unsurdur. ABD’nin Do�u Asya ve Pasifik’teki stratejik menfaatlerine yöneli�ini yukar�daki ba�lamda ele ald���m�zda, dünya da küresel boyutta yeni çat��ma alanlar� ve i�birli�i ortamlar�n� tetikler durumda yans�malar sergilemektedir.

Bütün bu de�erlendirmeler e�i�inde Rusya’n�n durumunu bir daha gözden geçirecek olursak, Rusya’n�n büyük bir co�rafyan�n temsilcisi oldu�u, bu co�rafyas�n�n kendisine bah�etti�i kaynaklar�n çoklu�u, e�itimli bir nüfusu gibi art�lar� elbette bir güç olmak için avantaj olarak de�erlendirilebilir. Ancak Rusya’n�n fazla bilinmeyen ba�ka yüzünü ele ald���m�zda, Federasyon’un 185 etnik gruptan olu�tu�u, bu gruplar�n ve kabile farkl�la�malar�n�n ötesinde kültürel ve siyasi olarak geli�mi� toplumsal gruplardan meydana geldi�i, Rusya’da yirmiye yak�n özerk ve yar� özerk bölge var oldu�u, bu derece karma��k bir çe�itlilik demokrasinin yerle�ti�i bir ülke için büyük bir avantaj say�labilece�i gibi yükselen milliyetçilik ve hatta �rkç�l�k ak�mlar�n�n ise sonun ba�lang�c� olabilece�i yüksek ihtimal dahilindedir. Bu yap� Rusya’y� içerisinde k�r�lmaya haz�r yüzlerce fay hatt� bulunan birinci derecedeki deprem bölgelerine çevirebilir….!!!!! Rusya’n�n milli geliri a��rl�kl� olarak petrol ve do�algaza dayal�d�r. Ekonomisi ve mali sistemi fazlas�yla k�r�lgand�r,  ekonomik yap� krizlere dayan�kl� de�ildir. Son bir iki ay içerisinde Rusya ekonomisinin yüz milyarlarca dolar kay�pta oldu�u bilinen bir gerçektir. Kaynak huzursuzlu�u, di�er do�al kaynak zengini ülkelerde oldu�u gibi Rusya’da da kendisini hissettirmeye ba�lam�� durumda. Rusya; demokrasi, insan haklar�, özgürlükler ve �effafl�kta seviyesi oldukça dü�ük olarak nitelendirilen konumda. Yap�lan ara�t�rmalarda ülkenin, yolsuzluk ve yozla�mada 175 ülke aras�nda 136’nc� s�rada yer ald���, yarg� ba��ms�zl���nda 142 ülke aras�nda 123, ifade özgürlü�ünde ise 179 ülke aras�nda 142’nci s�rada yer ald��� tarafs�z gözlemciler taraf�ndan ifade edilmektedir. Özetle Rusya tam bir mafyokrasi devleti izlenimi vermektedir. Böyle bir ülkenin bu gidi�iyle do�algaz ve petrol gelirleri azald���nda kaosa sürüklenmesi kaç�n�lmaz bir gerçektir.. Kaos ise parçalanmay� beraberinde getirebilir..!!!