Kabardey-Balkar Cumhuriyeti

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti

Kuzey Kafkasya’da Büyük Kafkas s�rada�lar�n�n kuzey eteklerinde Rusya Federasyonu’na ba�l� özerk bir cumhuriyettir. Cumhuriyeti meydana getiren Balkarl� Türkleri Karaçayl� Türklerden ay�ran Rusya, Kabardeylerle Balkarl� Türkleri birle�tirerek bu cumhuriyeti kurmu�tur. 
 
Bu zorlama sonucu ortaya ç�kan Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nin yüzölçümü 12.500 km2’dir.
 
Nüfusu 674.000 olan cumhuriyette Balkarl� Türkler 88.000’in üzerindedir. Ba�kenti Nalç�k olan Cumhuriyette Türkler ço�unlukla da�l�k ve yaylal�k bölge olan güneyde ya�amaktad�rlar. Kendi aralar�nda Mezengi, Bezingil, Hukanl�, Çezimli ve Baksaml� gibi kollara ayr�lan Balkarl�lar Müslüman olup, Altay dil grubuna ba�l�d�rlar.
 
1920 y�l�nda otonom bölge statüsü kazanan Balkarya, 1922 y�l�nda Kaberdeylerle birle�tirilerek Kabardey-Balkar Muhtar Vilâyeti kurulmu�, 1936 y�l�nda ise Muhtar Cumhuriyet olmu�tur.
 
SSCB’nin da��lmas�na yak�n 1989 y�l�nda ilk Balkar Derne�i “NIGIS” kurularak, ba��ms�zl�k için faaliyete geçti. Yap�lan seçimlerde az say�da Balkarl� Türk milletvekili seçildi. 19 A�ustos 1990’da bu milletvekillerinin yapt��� kurultayda Kabardeyler’den ayr�lma karar� al�nd�. Bu arada 1990 y�l�nda yap�lan Rus Parlâmentosu seçimlerinde hiçbir Balkarl� seçimi kazanamam��t�r.
 
Bunun üzerine halk te�kilât� “Töre-Balkar Formu” kuruldu. Bu te�kilât�n ba��na Bahaeddin ETEZOV getirildi. 30 Mart 1991 y�l�nda yap�lan Kurultay’da ba��ms�zl�k karar� al�nd�. 17 Kas�m 1991 tarihinde Rusya’ya ba�l� Balkariye Cumhuriyeti ilân edildi. Bu karar 19 Aral�k 1991 tarihinde Kabardey-Balkar Yüksek �uras�’n�n karar�yla yap�lan referandumda da desteklendi.
 
Hâlen parlâmentosu, 34 bakal� hükümeti, cumhurba�kan� olan Kabardey-Ba�kar Cumhuriyeti’nde, Cumhurba�kan� eski Komünist Parti ba�kan� olup, sorunu Rus yanl�s� olarak güçle çözüp, Balkariye’nin ayr�lmas�n� istememektedir. Hükümette 3 Balkarl� Türk bakand�r.
 
21 Kas�m 1996 y�l�nda toplanan Türk Halklar� Asamblesi Balkarl�lar’�n iste�i üzerine Balkar Cumhuriyeti’nin ilân edilmesi ve Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nin terkibinden ç�kar�lmas� için siyasî bir beyanname yay�mlam��t�r. �imdi Rusya Federasyonu’nun bu karar� uygulama �ekli beklenilmektedir.
 

Kaynak: http://www.kulturportali.gov.tr/medya/dokuman/dokumandetay/1119