Gagauz Cumhuriyeti

Gagauz Cumhuriyeti

Romanya’n�n kuzeyinde, Moldova Cumhuriyeti güneyinde yer alan Gagauz Cumuriyeti’nin nüfusu 200.000’dir. O�uzlar’�n bir kolu olan Gagauzlar Ortodoks H�ristiyan olup, Gaguz Cumhuriyeti d���nda 300.000’den fazla Gagauz ya�amaktad�r. Ba�kenti Komrad’d�r.
 
Deliorman Türkleri, Asparuk Bulgarlar� da denilen Gagauzlar, Anadolu Türkçesine yak�n bir dil kullanmaktad�rlar. Türk kök ve kültürüne ba�l� kalm�� ve günümüze kadar da bunlar� ya�atm��lard�r.
 
XVI. as�rda Osmanl� �mparatorlu�u’na kat�lan Gagauzeli, 1918 y�l�nda Rusya, 1941 y�l�nda Romanya, 1944 y�l�nda da SSCB idaresine girmi�, SSCB taraf�ndan Ukrayna’ya ba�l� olan Moldova SSC’nin s�n�rlar� içinde kabul edilmi�tir.
 
SSCB’nin y�k�lmas�ndan sonra 21 A�ustos 1990 tarihinde ba��ms�zl�k ilân edilerek, Gagauz Cumhuriyeti ilân edilmi�tir. 25 Ekim 1990’da seçim yapan Gagauzlar’a Mirçe Dura� idaresindeki “Milliyetçi Moldova Halk Cephesi”nin 50 bin militan� silahl� sald�r�da bulunmu�tur. Bu sald�r�lara kar�� ölümü göze alan 100.000 Gagauz Komrad’da toplanarak kar�� koymu�, bütün Gagauz köylerinin bu direni�e kat�lmalar� sonucu 25 Ekim’de seçimler yap�lm��, 31 Ekim’de de Gagauz Meclisi olu�turulmu�tur. Ancak Moldova Yüksek Sovyeti Ba��ms�zl�k ilân�n� kabul etmemi�tir.
 
27 A�ustos 1991 y�l�nda Moldova’n�n ba��ms�zl�k ilân etmesi üzerine Gagauzlar da Özerk Cumhuriyetlerini ilân etmi�ler ve 23 Aral�k 1994 y�l�nda Moldova Cumhuriyeti bu özerkli�i tan�m��t�r. 
 
28 May�s-11 Haziran 1995 y�l�nda Gagauzeli’nde yeniden seçim yap�lm�� ve 34 milletvekili ve “Halk Toplulu�u” ad� verilen Gagauz Meclisi te�kil edilmi�tir. Ayn� ay yap�lan Cumhurba�kanl��� seçiminde ise eski Komünist Parti lideri ve Moskova’ya ba�l�l��� ile tan�nan Georgu TOBUNSC�K Cumhurba�kan� seçilmi�tir.
 
Gagauzeli’nde ba��ms�zl�k ile ilgili birçok kurum ve bas�n faaliyette olup, Gagauz Sesi gazetesi bunun öncülü�ünü yapmaya çal��maktad�r. Eski cumhurba�kan� Stephan Topal ve Petr Zavriçko’nun liderli�inde faaliyetlerine devam etmektedir. 

 Kaynak: http://www.kulturportali.gov.tr/medya/dokuman/dokumandetay/1119